পদাৰ্থ : ধাতু আৰু অধাতু
১) তলৰ কোনবোৰক পিটি পিটি পাতৰ পাতল আকৰলৈ নিব পাৰি ?
ক) জিংক
খ) ফছফৰাছ
গ) গন্ধক
ঘ) অক্সিজেন
উত্তৰ: ক) জিংক
২) তলত দিয়া কোনটো উক্তি শুদ্ধ ?
ক) সকলো ধাতু নমনীয় ।
খ) সকলো অধাতু নমনীয় ।
গ) সাধাৰণতে ধাতু সমূহ নমনীয় ।
ঘ) কিছুমান অধাতু নমনীয় ।
উত্তৰ: গ) সাধাৰণতে ধাতু সমূহ নমনীয় ।
৩) খালী ঠাই পূৰ কৰা –
ক) ফছফৰাছ এবিধ অতি ________ অধাতু ।
উত্তৰ: সক্ৰিয়
খ) ধাতু সমূহ তাপ আৰু ________ ৰ ________ পৰিবাহী ।
উত্তৰ: বিদ্যুতৰ , ভাল
গ) তামতকৈ লো ________ সক্ৰিয় ।
উত্তৰ: অধিক
ঘ) ধাতু সমূহে অম্লৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি ________ গেছ উৎপন্ন কৰে ।
উত্তৰ: হাইড্ৰ’জেন
৪) উক্তিবোৰ শুদ্ধ হলে ‘ শু ‘ আৰু অশুদ্ধ হলে ‘ অ ‘ ৰে চিহ্নিত কৰিবা
ক) সাধাৰণতে, অধাতু সমূহে অম্লৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰে ।
উত্তৰ: অশুদ্ধ
খ) ছ‘ডিয়াম এবিধ বৰ সক্ৰিয় ধাতু ।
উত্তৰ: শুদ্ধ
গ) জিংক ছালফেটৰ দ্ৰৱৰ পৰা তামে জিংক অপসাৰিত কৰে ।
উত্তৰ: অশুদ্ধ
ঘ) কয়লা টানি তাঁৰৰ ৰূপ দিব পাৰি ।
উত্তৰ: অশুদ্ধ
৫) তলৰ তালিকাখনত কিছুমান ধৰ্ম উল্লেখ কৰা হৈছে । এই ধৰ্মসমূহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ধাতু আৰু অধাতুৰ পাৰ্থক্য লিখা –
ধৰ্ম | ধাতু | অধাতু |
১। বাহ্যিক ৰূপ | চিকমিকিয়া | অনুজ্বল |
২। কঠিনতা | কঠিন | কোমল |
৩। ঘাতসহনীয়তা | ঘাতসহনশীল | ঠুনুকা |
৪। নমনীয়তা | ধাতুক টানি তাঁৰৰ আকাৰ দিব পাৰি | অধাতুক টানি তাঁৰৰ আকাৰ দিব নোৱাৰি |
৫। তাপ পৰিবাহিতা | সুপৰিবাহী | কু-পৰিবাহী |
৬। বিদ্যুত পৰিবাহিতা | সুপৰিবাহী | কু-পৰিবাহী |
৬) কাৰণ দৰ্শোৱা –
ক) খাদ্য – সামগ্ৰী মেৰিয়াবলৈ এলুমিনিয়ামৰ পাত ব্যৱহাৰ কৰা হয় ।
খ) জুলীয়া পদাৰ্থ তপতাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা নিমজ্জন দণ্ডবোৰ ধাতৱীয় পদাৰ্থৰে নিৰ্মিত ।
গ) তামে জিংকক ইয়াৰ লৱণ দ্ৰৱৰ পৰা অপসাৰিত কৰিব নোৱাৰে ।
ঘ) ছ‘ডিয়াম আৰু পটেছিয়ামক কেৰাচিনত ডুবাই ৰখা হয় ।
৭) তোমালোকে নেমু টেঙাৰ আচাৰ এলুমিনিয়ামৰ পাত্ৰ এটাত সংৰক্ষিত কৰি ৰাখিব পাৰিবানে ? ব্যাখ্যা কৰা ।
৮) স্তম্ভ ‘ ক ‘ ত থকা পদাৰ্থ সমূহক স্তম্ভ ‘ খ ‘ ত থকা সিহঁতৰ ব্যৱহাৰৰ লগত মিলোৱা ।
ক | খ |
(i) সোণ | (ক) থাৰ্মমিটাৰ । |
(ii) লো | (খ) বৈদ্যুতিক তাঁৰ । |
(iii) এলুমিনিয়াম | (গ) খাদ্য মেৰোৱা । |
(iv) কাৰ্বন | (ঘ) আ – অলংকাৰ । |
(v) তাম | (ঙ) যন্ত্ৰ – পাতি । |
(vi) পাৰা | (চ) ইন্ধন । |
৯) কি ঘটিব যেতিয়া –
ক) তামৰ প্লেটৰ ওপৰত লঘু ছালফিউৰিক এচিড ঢলা হয় ?
খ) কপাৰ ছালফেট দ্ৰৱত লোৰ গজাল ৰখা হয় ?
১০) শালনীয়ে এটুকুৰা জ্বলন্ত এঙাৰ লৈ তাৰ পৰা ওলোৱা গেছখিনি পৰীক্ষা নলী এটাত সংগ্ৰহ কৰিলে ।
ক) তেওঁ কেনেদৰে গেছ টোৰ প্ৰকৃতি জানিব পাৰিব ?
খ) এই প্ৰক্ৰিয়াত সংঘটিত হোৱা সকলোবোৰ বিক্ৰিয়াৰ শব্দ – সমীকৰণ লিখা
১১) এদিনা খন ৰীতাই মাকৰ লগত গহনাৰ দ দোকানলৈ গৈছিল । তেওঁৰ মাকে সোণাৰী জনক এডাল পুৰণি সোণৰ গহনা পালিচ কৰিব দিলে । পাছদিনা, তেওঁলোকে যেতিয়া গহনা ডাল ঘূৰাই আনে তেতিয়া তেওঁলোকে দেখিলে যে গহনা ডালৰ ওজন সামান্য কমিছে । ওজন হ্ৰাসৰ বাবে তোমালোকে যুক্তি সহকাৰে এটা কাৰণ দেখুৱাব পাৰিবানে ?